woensdag 11 oktober 2017

Vragen interview Bonaire:
Kunt u een korte introductie over uzelf geven?
Wat is uw link met Bonaire?
Wat is uw link met Bonaire?
Heeft u famillie op vrienden die op het eiland wonen?
Hoe bent u in Nederland terecht gekomen?
Hoe is uw familiegeschiedenis met Bonaire?
Hoe vaak bezoekt u Bonaire?
Wat voor invloed heeft uw achtergrond invloed gehad op uw leven?
Wat vindt u van de nederlandse cultuur?
Wat zijn de overeenkomsten tussen de nl'se cultuur en de Bonairse cultuur?
In hoeverre heeft de voormalige slavernij van Bonaire invloed op uw leven of kent u naasten die hiervan gevolgen hebben ondervonden?
Hoe ziet het dagelijkse leven eruit op Bonaire?
Voelt u u hier meer thuis of voelt u zich meer in Bonaire thuis?
Heeft u voorwerpen of gerechten uit Bonaire?
Heeft u traditie van Bonaire meegenomen naar hier?

dinsdag 10 oktober 2017

fotoreportage

https://scholengroeprijkvannijmegen-my.sharepoint.com/personal/441103_leerling_kandinskycollege_nl/_layouts/15/guestaccess.aspx?guestaccesstoken=djLgosHMjZK02d5CkJ1fV2c03nGIL%2fhVNTZzcDCwcZ8%3d&docid=2_1349a2a8d0e8e4308b3b983d677e13011&rev=1

music


Nadat de slavernij was afgeschaft, werd de relatie tussen Nederland en Bonaire langzamerhand beter. In 2010 werd Bonaire benoemd tot officiële speciale gemeente van Nederland. Veel eilandbewoners zijn verhuisd naar Nederland. Hoewel de culturen heel wat verschilde, heeft de Antilliaanse Nederlander een positieve invloed gehad op de Nederlandse cultuur.
Ten eerste, is het beeld van de bevooroordeelde Nederlander tegenover de buitenlander met een donkere huidskleur veranderd. Eerst keken mensen raar op als ze zo iemand tegen kwamen, maar door de immigratie van de Antillianen wenden ze hier snel aan. De Nederlandse taal heeft niet veel woorden overgenomen, maar pinda is er wel een die nog dagelijks wordt gebruikt.
De kledingstijl van de Nederlanders is veranderd, want we hebben ons laten inspireren door de eilandbewoners. Voorbeelden van jonge Antilliaanse trendsetters werden opgevolgd door de Nederlandse jeugd. Antilliaanse vrouwen vonden zelf dat ze stijl en assertiviteit aan Nederlandse dames konden leren.
Naast uiterlijk, hebben de Nederlanders ook veel van het innerlijk van de Antilliaanse migranten kunnen leren. Door de aanwezigheid van diverse culturen, werd gezonde concurrentie op gang gebracht. Mannen zijn brutaler geworden doordat er meer competitie was door de Nederlandse Antillianen bij het uitgaan. De migranten waren directer en hebben dit ook aangeleerd aan de Nederlandse mannen.
Lydia A. Emerencia, was gezaghebber van Bonaire van 2012 tot 2014. Ze is geboren op Aruba en heeft twee doctorstitels, een van de Universiteit Utrecht en een van de Radboud Universiteit Nijmegen. Nadat ze ontslag had ingediend, begon ze aan een functie als interim-directeur van de Scholengemeenschap Bonaire. Ze heeft eraan gewerkt om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en op Nederlands niveau te brengen. Hiermee zou het dus nog makkelijker worden om samen te werken met de gewone provincies in Nederland.
Er zijn dus veel dingen geweest die positieve invloed hebben gehad op de Nederlandse cultuur. Wij denken vaak negatief over onze landsgenoten op de Nederlandse Antillen, maar als je even kijkt naar dit artikel en al het positieve dat deze eilandbewoners met zich mee hebben gebracht, kunnen we toch duidelijk een andere kant hier van zien.

interview


talen

De Nederlandse Antillen heeft drie officiële talen: Papiaments, Engels en Nederlands. Het grootste deel van de benedenwindse bevolking spreekt Papiaments, een creooltaal gebaseerd op het Portugees. Papiaments werd vroeger gebruikt om te communiceren met de bevolking die oorspronkelijk een andere taal spraken. In de 18de eeuw werd Papiaments al veel gebruikt door de bewoners van de Nederlandse Antillen. Echter na de Engelse tussenbewind in het begin van de 19de eeuw, verdeelde de bewoners zich in twee groepen; men die zich negatief opstelde tegenover Papiaments en men die zich er positief-pragmatisch tegenover opstelde. De schrijvende onderwijzers, dominees en officiers bleven schrijven in het Papiaments, wat er voor zorgde dat het Papiaments snel groter werd. Na de emancipatie ontstond er al snel groter en ook algemener aandacht voor het Papiamento; het werd niet alleen beschouwd als volkstaal, voor een bepaald deel van de bevolking, maar als algemene landstaal. In de laatste decennia van de 19de eeuw vond er een sterke uitbreiding van het Papiamento plaats, waar alle standen de taal spraken. Er zijn veel discussies geweest over het gebruik van Papiaments, Nederlands en Engels in de Nederlandse Antillen maar men is tot de conclusie gekomen dat een huistaal niet met geweld ingevoerd kan worden. Daarom is Papiaments in 2007 een officiële taal geworden van de Nederlandse Antillen. Nederlands word echter nog steeds gesproken door een deel van de bevolking. Vaal niet als huistaal, maar de taal word in verschillende gevallen wel beheerst. De volkstaal in de bovenwindse eilanden is Engels. De basisscholen hebben Papiamento en Engels ingevoerd als onderwijstaal. Echter de onderwijstaal op de middelbare school is nog steeds Nederlands aangezien vele scholen het Nederlands schriftelijk examen nemen en veel scholieren na de middelbare school gaan studeren in Nederland.

De keer dat anansi in zijn eigen gat viel

Op een, hete, zonnige dag zat Anansi te spinnen in zijn huis. Hij zat te klagen en te steunen, omdat zijn maagje een maaltijd zou lusten.
Hij ging zijn huisje uit, en ging op zoek naar zijn slachtoffer. En wat was Anansi een boffer. Na een paar minuutjes lopen, zag hij zijn prooi een eindje verderop hoppen. broer konijn was aan t genieten van de zon, en Anansi dacht dat hij wel een konijntje op kon.
Sluwe Anansi begon te spinnen aan zijn plan, maar het broer konijn wist hier al lang alles van. Anansi begon te graven en te graven achter een rots, en nadat hij daarmee klaar was, plaatste hij een boomspies met volle trots.
Hij liep naar broer konijn, en begon uitdagend te praten, zo uitdagend als een spin kan zijn. Hij sprak: "beste broer konijn, ik zie dat uw beste dagen geteld zijn. U springt in laag tempo, en uw sprongetjes zijn o zo klein. Ik zou zelfs durven zeggen, dat ik sneller zou zijn!" waarop broer konijn allesvermoedend antwoordde: "O maar broeder Anansi, als u zo zeker over uzelf bent, waarom gaat u dan geen wedstrijd met mij aan? Dan zullen wij zien, wie er sneller zal gaan!"
 Anansi dacht dat zijn plan gewerkt had, en broer konijn zou vallen in zijn gat. Toen de wedstrijd begon, scheen de volle zon. Anansi rende alsof zijn leven er vanaf hing, en broer haas bleef expres achter hem hoppen.
Toen broer anansi bij zijn gat kwam, stopte hij, met de gedachte dat broer haas over hem heen zou springen, en zijn maal dus klaar zou zijn. In plaats daarvan sprong broer haas tegen Anansi aan, waardoor broer anansi zelf gespiest werd.

 En zo zie je maar weer kinders, wie een gat graaft voor een ander, valt er zelf in.

link brochure

hierbij de brochure https://docs.google.com/document/d/1TlN0xzn6tulCwB-KG_1UWyYZBhlxs2_3p_Y-iu_kIKg/edit?usp=sharing

Anansi origineel verhaal

Er was eens een koning. Achter zijn paleis had hij een zeer mooie en grote tuin met allerlei soorten bloemen en bomen, vooral fruitbomen. Iedere morgen maakte de koning een wandeling in zijn tuin en het was hem opgevallen, dat hij de laatste tijd voortdurend fruit miste. Er moest diefstal in het spel zijn.

De koning ging tekeer tegen zijn hofbewakers, dat ze niet beter uit hun ogen keken. Waar had hij ze anders voor aangesteld? Ze konden erop rekenen, dat ze hun betrekking verloren, als er geen eind kwam aan die diefstallen!

Het hielp allemaal niets, want de dief was slimmer dan de bewakers, die hem maar niet konden snappen.

Op zekere dag had de koning zelf een list bedacht. Hij liet een pop maken, zo groot als een volwassen mens, van stro en pek. Hij gaf hem de houding van een soldaat met een geweer in de hand. De pop werd bij de put in de tuin neergezet.

's Nachts kwam de dief, die niemand anders was dan Kompa Nanzi, weer in de tuin van de koning en zag op een gegeven ogenblik een soldaat onbeweeglijk bij de put staan. Nanzi echter kende uit ondervinding de geringe moed van de soldaten van de koning en riep: "Maak dat je weg komt, lelijke bullebak!" Maar de soldaat verroerde geen spier.

Dat vond Nanzi wel een beetje sterk. Hij sloop naderbij en riep nog eens: "Je moet niet denken, dat ik bang voor je ben; ruk in, of ik zal je mores leren!"

De soldaat bleef onbeweeglijk. Dat was voor Nanzi te veel. Woedend vloog hij op de soldaat af en gaf hem een oplawaai, waar een kind aan gestorven zou zijn. Maar dat viel Nanzi niet mee, want zijn hand bleef aan de teerpop vastplakken. Toen gaf hij met zijn andere hand de pop een oorvijg, die klonk als een klok, maar daarmee zat tevens zijn tweede hand gevangen. Nanzi werd er bepaald zenuwachtig van en zei: "Als je soms denkt, dat ik nu machteloos ben, dan heb je het toch mis," en hij gaf de pop een kopstoot die een woedende stier niet kwaad gestaan zou hebben. Het vreselijke gevolg was echter, dat nu ook zijn hoofd aan de pop bleef vastzitten, want de teer plakte geweldig.

Toen verloor Nanzi elke zelfbeheersing. Hij ging tekeer met armen en benen en zat weldra zo vast, dat hij bijna bewegingloos op de grond viel.

Toen Nanzi tot bezinning kwam, en hij begreep dat hij zich met geen mogelijkheid kon loswerken, en dat als de dag aanbrak voordat hij bevrijd was, men hem zou grijpen en naar de koning zou brengen, begon hij de pop te smeken om hem toch maar te laten gaan. Hij beloofde van alles, maar het spreekt vanzelf dat dat niets hielp.

Al vroeg in de morgen kwamen er soldaten aan, die Nanzi vonden en hem met pop en al voor de koning brachten. Wat moesten de mensen lachen om Nanzi toen ze hem zo zagen, vastgekleefd aan de teerpop. Toen men genoeg gelachen had, gaf de koning bevel Nanzi naar de gevangenis te brengen en hem de volgende dag te doden.

"Het heeft er nog nooit zo lelijk voor me uitgezien; het lijkt erop dat het met me is afgelopen," zei Nanzi, "maar laat ik er nog eens rustig over nadenken, of er geen middel meer is om me uit dit penibele geval te redden."

Na lang peinzen, smeekte Nanzi de koning hem als gunst toe te staan dat zijn vrouw Shi Maria bij hem op bezoek mocht komen. Dit werd toegestaan.

Huilend verscheen Shi Maria. "Hoe kom je toch in zo'n toestand," snikte ze. "Het is nu geen tijd om erover te redeneren, hoe ik erin gekomen ben," zei Nanzi, "maar help me liever een middel te verzinnen om er weer uit te komen."

"Zelf heb ik al iets bedacht," zei hij, "en bedenk zelf of het goed is: vannacht, als het donker is, moet je heimelijk komen en een gat in de grond graven dicht bij de slaapkamer van de koning; in het gat moet je onze jongste spruit verbergen, die even bijdehand belooft te worden als zijn vader, en je moet het gat met gras bedekken, zodat niemand kan vermoeden dat er op die plek een gat is. Dan moet je de jongen een paar liedjes leren, die ik je zal voorzeggen, en die hij in de vroege morgen moet aanheffen, maar met treurende, klagende stem."

Shi Maria beloofde alles te zullen doen, zoals Nanzi het haar geleerd had. Zij leerde de liedjes van buiten en nadat ze zeer bedroefd afscheid genomen had van Nanzi - naar ze dacht voor altijd - ging ze naar huis.

Nauwelijks begon de morgen aan te breken, of daar hoorde men een klaaglijke stem, die uit de grond scheen te komen, het volgende zingen:
"Als Nanzi gedood wordt,
zal het niet meer regenen!
Als Nanzi gedood wordt,
zal de zon niet meer opgaan!
Als Nanzi gedood wordt,
zal koning Shon Arey sterven!
Als Nanzi gedood wordt,
zal het kind van de koning sterven!
Als Nanzi gedood wordt,
zal de koningin sterven!
Als Nanzi gedood wordt,
zal al het vee van de koning sterven!
Als Nanzi gedood wordt,
zullen alle planten en bomen in de tuinen van de koning verdrogen!"
De klaagzangen hadden de koning gewekt en een grote vrees beving hem langzamerhand bij het horen van die stem, waarvan niemand de herkomst wist, en die zulke slechte dingen voorspelde.

Ten slotte voelde de koning er zich zo ongelukkig onder, dat hij bevel gaf Nanzi maar te laten lopen.

Op die manier ontliep Nanzi een welverdiende straf.

maandag 9 oktober 2017

Wonen op het zonnige Bonaire
Daarover maken we een documentaire
Zon, zee en strand overal
Wonen willen we er in ieder geval
Lekker vanwege het klimaat
Maar de mensen zelf doen ook niets kwaad
Want zelfstandig maar arm en klein
Hou zouden zij succesvol kunnen zijn?
Dankzij de kracht van de bevolking
Is er een toekomst zonder bewolking

Sòpi

Moeder staat 's ochtends vroeg al snel kip te vellen
En aardappelen te schillen
Voor die overheerlijke sòpi

Wanneer men klaar is met het harde werken
In de hete middagzon
Struinen ze terug naar moeder's keuken
En de geur vindt zijn weg naar de neuzen
En verspreidt de zoete geur van sòpi

Wanneer men de eerste hap neemt
Proeven ze de gezoute mais, de malse kip,
En moeders liefde.
Dan is meteen het harde werken weer goed
1in 1499 de Spanjaarden als eerste Europeanen voet aan wal zetten en het eiland in beslag namen. 
2In 1633 werd Bonaire door nl verroverd 
3, tijdens de tijd van Napoleon toen de Engelsen tussen 1800 en 1803 en tussen 1807 en 1916 bezit namen en de ABC eilanden pas na het Engels Nederlandse verdrag van 1814 definitief terug gaven. 
4de afschaffing van de slavernij in 1862 werden ongeveer 750 slaven in vrijheid gesteld 
5, In het referendum op 10 oktober 2010 sprak een meerderheid van de bevolking de voorkeur uit voor de status van ‘bijzondere gemeente’ in het koninkrijk der Nederlanden. De Bonaire geschiedenis is daarmee een nieuw hoofdstuk ingegaan waarbij Bonaire zelfbestuur heeft als een gemeente. 

In 1499 kwamen de Spanjaarden als eerste Europeanen aan op Bonaire. Dit zorgde voor een drastische wending in de culturele ontwikkeling van de eilandbewoners. De Spanjaarden veroverdehet eiland, maar er was geen goud en zilver tvinden waardoor ze weinig belang hadden bij het vasthouden van het eiland. 
In 1633 wordt Bonaire veroverd door de Nederlanderszij brengen hier slaven naartoein het begin een klein aantalvoor de winning van zout. Later wordt het eiland veel belangrijker voor de handel van in slavendaarom is dit een belangrijke gebeurtenis voor het eiland.  
Tussen 1800 en 1803 is Bonaire veroverd door Engeland, in deze tijd kwamen er veel handelaren naar het eiland en is de basis ontstaan voor de huidige hoofdstad Kralendijk. I180werhet eiland terug veroverd door de Nederlanders. Tussen 1807 en 1816 werhet eiland echter opnieuw veroverd door Engeland, maar na 1816 kwam het eiland definitief iNederlandse handen.  
In 1863 wordt de slavernij afgeschaft; hierdoor kwamen veel voormalige slaven in vervelende situaties terechtook al zijn ze vrij, ze zijn economisch erg achtergesteld. Ze hebben weinig geld en vindezichzelf in een wereld waar ze geen verstand van hebben. Ook het eiland kwam in een economische depressie terecht. 
In 1936 kregen de mannen op het eiland stemrecht, een belangrijke gebeurtenis voor de democratie op het eiland.  
In 2010 werd Bonaire een bijzondere gemeente in het koninkrijk der Nederlanden, daarna konden de inwoners van het eiland voor het eerst in 2012 stemmen bij de verkiezingen voor de tweede kamer; opnieuw belangrijk voor de democratie en gelijkheid van de bevolking van Bonaire.  




Pagina-einde 
Bonaire: veel gedichten gebaseerd op leven in attile 
Antiliaanse tijdschrift: Encuentro Antiliano 
In 60ties op radio attile lezingen 
Ingezet samenbrengen attilianen en nederlanders 
Richte eigen partij op papiaanse taal te beschermen 

Snelst groeiende krant op bonaire opgericht 
Bonaire 

Bonaire is een prachtig eiland in de NederlandsAntillen. Hoewel Bonaire tegenwoordig een bijzondere gemeente is van Nederland en dus democratisch is, zijn er nog duidelijke sporen te zievan de slavernijdie pas in 1863 is afgeschaftVoor de bewonervaBonaire is Nederlands de officiele taal en zijn de slavenhuisjes op de zoutpannen zijn nog aanwezig. 
In 1449 kwamen de spanjaarden Alonso de Ojeda en Amerigo Vespucci als eerste kolonisten aan in BonaireDe spanjaarde echter verwaarloosddit eiland snel en gaven het de naam "islas inútiles", letterlijk vertaald "de nutteloze eilanden". De rede van het verwaarlozewas de afwezigheid van goud en vruchtbaare bodem voor landbouwDlokale bewoners werden als slaven afgevoerd. Later in 152brachtede spanjaarden vee naar Bonaire. In 1633 veroverde Nederland het eiland op de spanjaarden en kwam het onder bestuur van de West-Indische Compagnie. 
Frank Martinus Arion (1912-1996), eeproza schrijver en dichter geboren op Curaçao, heeft veel invloed gehad op dit eiland. Zo heeft hij veel gedichten gebaseerd op leven in attile. Daarnaast heeft hij het tijdschrift "Encuentro Antiliano" opgericht. Het is de snelstgroeiende krant op bonaireIn de jaren 60 gaf hij lezingen op radio over de attile. Ook heeft hij zich ingezet op het samenbrengen van attilianen en nederlanders. En uiteindelijk richte hij ook nog zijn eigen partij op  om de papiaanse taal te beschermen